Sosial xidmət institutu öz spesifikliyi və əhəmiyyəti baxımından sosial təminat hüququ sistemində məxsusi yer tutur. Nəzəriyyədə sosial xidmət həm geniş, həm də dar mənada başa düşülür. Dar mənada sosial xidmət dedikdə, vətəndaşların qanunda göstərilmiş müəyyən kateqoriyalarına sosial-məişət xidmətlərinin göstərilməsi – təsərrüfatın inkişafı üçün yardım, pulsuz qidanın verilməsi, sosial müdafiə müəssisələrində yerləşdirilməsi və s. başa düşülür. Geniş mənada sosial xidmət dedikdə isə, sosial təminatın pul ödəmələrindən başqa qalan bütün növlərini özündə əks etdirən sosial təminat hüquqlarının realizəsi başa düşülür.
Müəllif :
Ata Vəliyev - Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyasının “Mülki hüquq” kafedrasının müəllimi, Bakı Dövlət Universitetinin “Əmək və ekologiya hüququ” kafedrasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
Dünyada sürətlə gedən müasir qloballaşma prosesləri müxtəlif ölkələrin, xalqların və onların mədəniyyətlərinin genişlənməsinə səbəb olur. Qloballaşmanın ən vacib amillərindən biri miqrasiya axınının artmasıdır və bu gün Azərbaycan yeni yaranmış müstəqil dövlət kimi bu prosesdə fəal iştirak edir. Dünyada baş verən siyasi hadisələrlə əlaqədar olaraq miqrasiya axının az inkişaf etmiş ölkədən daha inkişaf etmiş ölkələrə yönəldilmişdir. Nəticədə, miqrasiya faktoru inkişaf etmiş ölkələrə daha güclü təsir göstərir.
Müəllif :
Afaq Sadıqova - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun “Mülki hüquq, mülki proses, sosial-iqtisadi hüquq” şöbəsinin böyük elmi işçisi
Nəşr tarixi : 2022
İqtisadi münasibətlərin dəyişilməsi, yeni mülkiyyət formalarının yaranması, vətəndaşlar, idarə, müəssisə və təşkilatlar arasında yeni hesablaşma qaydalarının tətbiqi və s. amillər ölkəmizdə və dünyada dələduzluq cinayətlərinin sayında artımların müşahidə olunmasına səbəb olmuşdur. Özgənin əmlakını başqa formada talama cinayətləri kimi, dələduzluq cinayətlərində də son məqsəd başqasının əmlakını qanunsuz yolla ələ keçirmək olsa da, bu cinayətlər özünün törədilmə üsullarına görə həmin cinayətlərdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Məlum olduğu kimi, bu fərq, əsasən, dələduzluq cinayət tərkibinin obyektiv cəhətində, yəni törədilmə üsulunda özünü göstərir. Belə ki, digər talama cinayətlərindən fərqli olaraq, dələduzluq aldatma və ya etibardan sui-istifadə etmə yolu ilə törədilir və əmlak sahibi, yaxud mülkiyyətçisi öz əmlakını və ya ona olan hüququnu başqa şəxslərə yalan vədlərin təsiri altında könüllü surətdə verir. Bu baxımdan, elə Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan 1999-cu il Cinayət Məcəlləsinin 178.1- ci maddəsində dələduzluğa “etibardan sui-istifadə etmə və ya aldatma yolu ilə özgənin əmlakını ələ keçirmə və ya əmlak hüquqlarını əldə etmə” kimi anlayış verilir. Bu nöqteyi-nəzərdən, törədilmiş əməl o halda CM-in 178-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş dələduzluq, yəni etibardan sui-istifadə və ya aldatma yolu ilə özgə əmlakını ələ keçirmə və ya əmlak hüquqlarını əldə etmə hesab edilir ki, şəxsin niyyəti əmlakı ələ keçirərkən və ya əmlak hüquqları əldə edərkən, hər hansı öhdəliyin yerinə yetirilməsinə deyil, özgənin əmlakının əvəzsiz və qanunsuz olaraq öz mülkiyyətinə keçirilməsinə, yaxud da əmlak hüquqlarının əldə edilməsinə yönəlmiş olsun [4, s.679]. Bundan əlavə, deyə bilərik ki, dələduzluq əməlini törədən zaman, təqsirləndirilən şəxsin qəsdi təkcə özgənin bilavasitə əmlakına deyil, bəzi hallarda, bu əmlaka olan hüquqlara qarşı da yönəlir.
Müəllif :
Orxan Aslanov - Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsinin “Cinayət hüququ və kriminologiya” kafedrasının elmlər doktoru proqramı üzrə qiyabi doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
Hüquq ədəbiyyatlarında qeyd olunduğu kimi, habelə ali məhkəmə orqanlarının formalaşdırdığı president xarakterli və preyudisial əhəmiyyətli hüquqi mövqeyə görə, hər bir cinayət əməli araşdırılarkən onun tərkibinin düzgün müəyyən edilməsi və düzgün tövsif edilməsi cinayət əlamətlərini əks etdirən əməllərin cinayət olub-olmamasını, cinayət törətməkdə təqsirləndirilən şəxsin təqsiri olub-olmamasını müəyyənləşdirməyə, habelə həmin cinayətə görə təqsirləndirilən şəxsə ədalətli cəza təyin edilməsinə yönəlmişdir. Əks hal təqsiri olmayan şəxsin məsuliyyətə alınmasına, yaxud da cinayət törətməkdə təqsirli olan şəxsin məsuliyyətdən kənarda qalmasına, cəzanın düzgün olmayan tətbiqinə səbəb ola bilər. Bu isə öz növbəsində Cinayət Məcəlləsinin əsaslandığı qanunçuluq, qanun qarşısında bərabərlik, təqsirə görə məsuliyyət, ədalət və humanizm prinsiplərinin pozulmasına gətirib çıxara bilər .
Müəllif :
Elnur Nəcəfov - AMEA-nın dissertantı, AR Vəkillər Kollegiyasının və Mediasiya Şurasının üzvü
Nəşr tarixi : 2022
Qətimkan tədbirləri cinayət yurisdiksiya orqanlarının cinayətlərin qarşısının alınması, cinayətlərin açılması və cinayət törətmiş şəxslərin məsuliyyətə alınması üzrə cinayət prosessual fəaliyyətin normal gedişini təmin etmək, öz vəzifələrini vaxtında və səmərəli yerinə yetirmək ücün cinayət prosessual qanunvericilikdə nəzərdə tutulan cinayət prosessual hüquqi vasitələrdir. Cinayət prosessual qanunvericilikdə bu tədbirlərin müxtəlif növlərinin nəzərdə tutulması və ümumilikdə seçilməsi və tətbiqi məqsədlərinin, şərtlərinin, əsaslarının və prosedur qaydasının müəyyən edilməsi bu tədbirlərin bilavasitə insan hüquq və azadlıqlarına müdaxilə ilə şərtlənməsi ilə bağlıdır. Məhz, bu mənada da qanunverici bu tədbirlərin sistemi və tətbiqinin ciddi şəkildə tənzimlənməsini zəruri hesab etmiş, bununla kifayətlənməmiş optimal hüquqi mexanizm müəyyənləşdirmişdir.
Müəllif :
Anar Məhəmmədov - BDU-nun Cinayət prosesi kafedrasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
Respublikamızda uşaq hüquqlarının həyata keçirilməsi üçün dövlətimiz tərəfindən mühüm işlər görülmüş və bu iş prioritet bir istiqamət kimi davam etdirilir. Belə ki, Uşaq hüquqları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununun qəbul edilməsi və bu Qanundan irəli gələrək “Uşaq hüquqlarının həyata keçirilməsinə dövlət nəzarəti Qaydası”nın, “Uşaqların zərərli informasiyadan qorunması haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu”nun, “Azərbaycan Respublikasının Uşaqlara dair 2020-2030-cu illər üçün Strategiyası”nın və digər aktların təsdiq edilməsi buna bariz nümunədir. Lakin uşaqların həyatına, sağlamlığına və ya mənəviyyatına təhlükə törədə bilən hallara qarşı mübarizədə təkcə qeyd edilən aktlarla vəzifə bitmir, bu sahədə profilaktik fəaliyyət yüksək səviyyədə davam etdirilməlidir ki, yetkinlik yaşına çatmayanlar tərəfindən törədilən cinayətlərin sayı tam azalsın.
Müəllif :
Canpolad Daanov - DİN-in Polis Akademiyasının rəisi, polis polkovniki, Polis Akademiyasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
Azərbaycan Respublikasının 12 no-yabr 1995-ci il tarixində ümumxalq səsverməsi yolu ilə qəbul edilmiş Konstitusiyasının (bundan sonra – Konstitusiya) 29-cu maddəsi “Mülkiyyət hüququ” adlanır. Hə-min maddə Konstitusiyanın “Əsas hüquqlar, azadlıqlar və vəzifələr” adlı II Bölməsinin “Əsas insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqları” adlı III Fəslinin sisteminə aiddir.
Müəllif :
Davud Davudov - Milli Aviasiya Akademiyasının “Hüquq” kafedrasının müəllimi, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru
Nəşr tarixi : 2023
Bəşər cəmiyyətinin inkişafının bütün mərhələlərində, intellektin, elmin, mədəniyyətin, texnikanın inkişafına böyük önəm verilib. Təbii ki, ölkənin siyasi, sosi-al-iqtisadi inkişafı da məhz əhəmiyyətli dərəcədə yuxarıda göstərilən amillərdən asılıdır. Bu kon-tekstə demokratik, hüquqi dövlətdə əqli mülkiy-yətin tənziminə, mühafizəsinə hər zaman xüsusi diqqət olmuşdur.
Müəllif :
Ayişə Əliyeva - Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyasının 2-ci kurs magistri, polis leytenantı
Nəşr tarixi : 2023
İnsan hüquqları, şəxsin sırf insan deyilən ləyaqətli, şüurlu və sərbəst iradəli varlıq olduğuna görə, hər yerdə və hər kəsə qar-şı yönəldilə bilən, şəxsin-qorunan qalası olan və onu digər şəxslərə, cəmiyyətə və dövlətə qarşı qoruyan, bununla belə, həm dövlətə öhdəlik qo-yan, həm də hüquq sahibinə də bəzi öhdəliklər yükləyən hüquqlardır.
Müəllif :
Aygül Cahangirova - BDU-nun İnsan hüquqları və YUNESCO kafedrasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2023
.jpg)
