Böyük təəssüf hissi ilə qeyd etmək olar ki, cinayətkarlıq bazar iqtisadiyyatına xas olan faktorlardan biridir. Məhz buna görə müasir rus cəmiyyətinin inkişafına xas olan iqtisadi və siyasi münasibətlərrin radikal dəyişiklikləri cinayətkarlığın artmasına və bir çox mənfi nəticələrə yol açır. Gələcək illərdə Rusiyanın cinayətkarlıq səviyyəsinin göstəriciləri bazar iqtiadiyyatı və parlament demokratiya üzrə inkişaf etmiş ölkələr ilə eyniləşdirilməsi proqnozlaşdırılır. Həmin ölkələrdə iqtisadi cinayətkarlığın artması müşayiət olunur. BMT-nin məlumatına əsasən inkişaf etmiş ölkələrin ümumi cinayətkarlıq səviyyəsinin göstəricilərinin 82%-nı iqtisadi və digər əmlak cinayətləri təşkil edir.
Müəllif :
Qardaş Hüseynov - İqtisad elmlər namizədi, Bakı Dövlət Universitetinin Kriminalistika və məhkəmə ekspertizası kafedrasının dosenti
Nəşr tarixi : 2022
Düşünən hər bir fərd üçün əhəmiyyət kəsb edən təsəvvürlər arasında mülkiyyət, qida, karyera və istirahət xüsusilik təşkil edir. Onların hər birinin gercəkləşməsinin asılı olduğu təzahürlər yer və vaxt ilə xüsusi əlaqəlidir. Ümumiyyətlə ictimai yer cəmiyyətin gündəlik həyatında mühümlüyü ilə xarakterizə olunur. Bununla belə ictimai yerlərdə yaranan və təkamül edən ictimai münasibətlərin sistemi sayılan ictimai qayda təşkil edilir ki, buradan belə nəticəyə gəlmək olar ki, cəmiyyət və dövlət öz növbəsində ictimai yerlərdə formalaşmaqda olan əxlaq və hüquq normalarının təmini, eləcə də mühafizəsi və qorunması üzrə tədbirlər görməlidir. Nəzəri ədəbiyyatlarda ictimai yerlərin daimi, vaxtaşırı və epizodik xarakterli növləri fərqləndirilir. Məsələn: Rus hüquqşünas alimi L.LPopov ictimai yerlərin aşağıdakı üç kateqoriyasını fərqləndirir: 1. Daimi istifadə olunan ictimai yerlər: küçələr, meydanlar, yollar və s. 2. Müvvəqqəti istifadə olunan ictimai yerlər: mağazalar,teatrlar, stadionlar və s. 3. Epizodik ictimai yerlər: kütləvi-mədəni tədbirlərin təşkil olunduğu meşələr, dağ massivləri, göllər, çay sahilləri və dənizkənarı yerlər [1, s.78- 79]. Hüquqşünas alimlər V.Abışov və H.Eyvazov “Daxili işlər orqanlarının inzibati fəaliyyəti” ümumi hissə dərsliyində qeyd edirlər ki, ictimai yerlər, əsasən, onlarda insanların olması ilə əlaqələndirilir, çünki insanların ünsiyyətdə olduqları yerlərdə davranış qaydasının pozulması bir şəxs tərəfindən digər şəxsin, insan qruplarının, cəmiyyətin maraqlarına toxunması ilə bağlıdır.
Müəllif :
Rafiq Nəcəfquliyev - DİN-in Polis Akademiyası “Daxili işlər orqanlarının inzibati fəaliyyəti” kafedrasının rəisi, polis polkovniki, h.ü.f.d., dosent
Hikmət Rəhmanov - DİN-in Polis Akademiyasının əyani fakültəsinin 5-ci kurs kursantı
Nəşr tarixi : 2022
Müasir dövrdə beynəlxalq iqtisadisiyasi münasibətlərin keyfiyyətcə yeni müstəviyə keçməsi, iqtisadi və sosialmədəni həyatın beynəlmiləlləşdirilməsi, eyni zamanda müharibələrin, milli, irqi, regional münaqişələrin, fövqəladə vəziyyətlərin və təbii fəlakətlərin doğurduğu problemlər əhalinin daha çox kütləvi miqrasiyası ilə müşayiət olunur. Bununla belə, yeni dünya düzəninin diktə etdiyi obyektiv gerçəkliklər fonunda sürətli qloballaşmanın açdığı yeni era miqrasiya sahəsində yeni imkanlarla bərabər, həm də bütün dünyada cəmiyyətlər və ölkələr qarşısında yeni problemlərin yaranmasına səbəb olub. Qətiyyətlə demək olar ki, miqrasiya həyat tərzinə çevrilmişdir. Qəbul edilmiş ümumi anlayışa görə miqrasiya insanların bir ölkədən digər ölkəyə həmişəlik və ya uzun müddətə köçməsidi.
Müəllif :
Afaq Sadıqova - Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun “Mülki hüquq, mülki proses, sosial iqtisadi əlaqələr” şöbəsinin böyük elmi işçisi
Nəşr tarixi : 2022
Müasir dövlətlər, bir ictimai forma olmaqla, bir qayda olaraq, cəmiyyətin sosial quruluşunun digər komponentləri üzərində üstünlük təşkil edir. Dövlətin dominant və tənzimləyici rolu müxtəlif səbəblərlə müəyyən edilir: mövcud hüquqi nizam, cəmiyyətin ənənəvi statistik istiqaməti, qeyri-dövlət sektorunun zəifliyi və ciddi sosial problemlərin olması. Müasir bir dini təşkilat da, ən müxtəlif formasiyaları əhatə edən çoxölçülü və çoxşaxəli bir sosial fenomendir: öz hüquqi sistemləri olan güclü və ya təsirə malik olmaqla bəzən dövlət strukturlarını belə üstələyə bilər. Həm dövlət, həm də din, digər keyfiyyət və funksiyalara əlavə olaraq, insan davranışının güclü bir tənzimləyicisi kimi çıxış etməkdədir. Dini təşkilatlar müasir cəmiyyətlərin sosial quruluşunun tərkib hissəsidir. Bəzi ölkələrdə din və dini təşkilatlar əslində qanunu və dövləti əvəz edir və ya siyasi dini gücün həyata keçirilməsi üçün dövlət və qanundan istifadə edir; digərlərində dinə inamsızlıq, ictimai həyatdan uzaqlaşdırılması insan və cəmiyyət böhranının səbəblərindən biri olaraq görülür.
Müəllif :
Səmayə Həbibova - Bakı Dövlət Universitetinin Konstitusiya və Bələdiyyə hüququ kafedrasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
Dünyanın bütün tərəqqipərvər cəmiyyətlərinin hüquqi və fəlsəfi düşüncəsində hüquqi dövlət konsepsiyası dominant mövqe tutur. Bu hal hüquqi dövlət konsepsiyasının həmin cəmiyyətlərdə halhazırki dövrdə ictimai münasibətlərin nizama salınmasında ən optimal, effektiv və alternativsiz bir variant kimi mövcud olması reallığı ilə bağlıdır. Yalnız demokratik cəmiyyətə xas olan hüquqi prinsipləri tanıyan, həmin prinsipləri təmin və müdafiə edən, habelə öz fəaliyyətində hüququ rəhbər tutan və insan hüquqlarını və azadlıqlarını təmin etməyi özünün başlıca məqsədi hesab edən dövlət hüquqi dövlət hesab edilə bilər. Bu mövzuya müraciət edənlərin hamısı demək olar ki, bir qayda olaraq onun yuxarıda qeyd olunan xüsusiyyətlərinə daha cox fikir verməklə, sosial təzahür olan hüquqi dövlətin çatışmamazlıqlarını araşdırmırlar. Odur ki, hazırki məqalədə hüquqi dövlətin mahiyyəti ilə təbii olaraq bağlı olan bir çatışmamazlıqdan bəhs edəcəyik.
Müəllif :
Elnur Quliyev - Azərbaycan Respublikası DİN-in Polis Akademiyasının “Dövlət və hüquq nəzəriyyəsi “kafedrasının müəllimi, polis polkovnik-leytenantı.
Nəşr tarixi : 2022
“Hakilərin statusu” termininin Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında Milli Məclis tərəfindən barəsində ümumi qaydalar müəyyən edən məsələlərdən biri kimi 95-ci maddənın I hissəsinin 5-ci bəndində təsbit olunması bu hüquqi kateqoriyanın anlayışının müəyyən edilməsinin nəzəri əhəmiyyət kəsb etməklə yanaşı mühüm praktiki əhəmiyyətə malik olduğunu deməyə imkan verir. “Hakimlərin statusu” anlayışına formal-yuridik definisiya verilməsi, onun tərkib elementlərini müəyyən edilməsi həm də ona görə vacib əhəmiyyət daşıyır ki, bu anlayışın həddindən artıq geniş olması onun anlaşılması və ondan təcrübi baxımdan istifadə edilməsi mümkün olmur. Bundan başqa, hüquqi terminlərə anlayış-definisiya verilmədikdə bu, onun müxtəlif subyektlər tərəfindən fərqli başa düşülməsinə və beləliklə də, hüquq realizə prosesində ciddi çətinliklərin yaranmasına, qanunçuluğun pozulmasına gətirib çıxara bilir.
Müəllif :
Könül Axundova - “Azərbaycan Hava Yolları” ASC Milli Aviasiya Akademiyasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
“Diaspor” qədim yunan sözü olub, hərfi mənada “səpələnmə” deməkdir. Bu sözün yaranma tarixi yunanların eramızdan xeyli əvvəl başladıqları işğal və köçürülmə dövrünə təsadüf edir. Müxtəlif ölkələrə hərbi yürüşlər zamanı yunan ordusu əsgərlərinin bir hissəsi işğal edilmiş ərazilərdə məskunlaşmış və buranın daimi sakinlərinə çevrilmişdilər. Bununla əlaqədar, “diaspor” ifadəsi də məhz yunan dilindən qaynaqlanır. Mənbələrdə bu sözə ilk dəfə İudaizmin (Yəhudilərin) müqəddəs kitabı olan Bibliyanın yunançadan tərcüməsində rast gəlinir və “Yəhudilərin yadellilər arasında səpələnməsi” mənasında işlədilir. Beləliklə, diaspor anlayışının əsas amili hər hansısa bir etnik qrupun ölkə xaricində yad etnosların əhatəsində yaşamasıdır. Lakin başqa xalqlar arasında yaşayan hər hansı bir xalqın müəyyən hissəsinin diaspor kimi qiymətləndirilməsinin düzgün olmadığını vurğlayan bəzi müəlliflərin fikrincə, diaspora-milli məişətə, adət-ənənələrə, mədəniyyətə və dilə, milli şüura malik olan, onu qoruyan, inkişaf və təbliğ edən etnik cəmiyyətdir.
Müəllif :
Elnarə Mirzəyeva - Bakı Dövlət Universiteti Hüquq fakültəsinin “Beynəlxalq xüsusi hüquq və Avropa hüququ” kafedrasının dosenti, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru
Nəşr tarixi : 2022
Aİ-də “azad zonalar” “İttifaqın gömrük ərazisi daxilində qeyri-üzv dövlətlərin mallarının idxal rüsumları, digər rüsumlar (yəni vergilər) və kommersiya siyasəti tədbirləri olmadan idxal oluna biləcəyi qapalı ərazilər” kimi müəyyən edilir. [4] Bununla belə, bu azad zonalarda daha liberal ticarət qaydalarının tətbiq edilməsi özlüyündə əsas məqsəd deyil. Bu tədbirlər həyata keçirildiyi bölgənin iqtisadi və sosial inkişafına kömək etmək məqsədi daşıyır.[8] Bu məqsədlə gömrük tənzimləmələri ilə bağlı güzəştlərdən əlavə, azad zonalarda dövlət orqanları tərəfindən bir çox digər təşviqlər, o cümlədən vergidən azadolmalar, sadələşdirilmiş inzibati prosedurlar, sadələşdirilmiş gömrük qaydaları və infrastrukturun təmin edilməsi kimi bir çox digər tədbirlər həyata keçirilir [8; s 2]. Aİ-də bir çox Üzv Dövlətlərin ərazisində azadticarət zonaları daxil olmaqla azad zonalar mövcuddur. Məsələn, 1959-cu ildə İrlandiyada yaradılmış Şennon azad zonası, 1980-ci ildə Portuqaliyada yaradılmış Madeyra azad zonası, Polşada fəaliyyət göstərən on dörd azad zona və s.
Müəllif :
Nicat Cəfərov - Bakı Dövlət Universitetinin “Beynəlxalq xüsusi hüquq” kafedrasının doktorantı
Nəşr tarixi : 2022
Это моральные, правовые, политические, эстетические, корпоративные, религиозные обычаи, традиции, привычки, нравы, обряды, ритуалы, требования этикета, корректности, приличия и др. Все они объединяются понятием социальные нормы – объективно необходимые правила совместного человеческого бытия, указатели границ должного поведения.Право сложилось намного позже других нормативных систем и главным образом на их основе. Оно стало более жестко и целенаправленно регулировать экономические и иные отношения. Равно как и вместо прежней общественной власти появилась публичная власть, уже не совпадающая с интересами всего общества и опирающаяся на особый аппарат, готовый за нарушение официально установленных и строго обязательных норм применить принуждение. «Исторически право возникает как бы для компенсации «недостаточности» морали, которая обнаруживается с возникновением частной собственности и политической власти» (1, с.86). В последующем нормы права и морали тесно переплелись, взаимодействуя с другими средствами социальной регуляции.
Müəllif :
Ильхам Алиев - ведущий научный сотрудник Института Права и Прав Человека, доктор философии по праву
Nəşr tarixi : 2022
Sosial xidmət dedikdə, çətin həyat şəraitində yaşayan şəxslərin (ailənin) sosial problemlərinin aradan qaldırılması və ictimai həyatda digər insanlarla bərabər iştirak imkanlarının yaradılması istiqamətində həyata keçirilən kompleks tədbirlər başa düşülür (3.). Başqa sözlə desək, sosial xidmət qanunla müəyyən edilmiş qaydada cəmiyyətin nisbətən zəif və müdafiəsiz üzvlərinin – qocaların, yetkinlik yaşına çatmayanların, qadınların, sosial müdafiəyə xüsusi ehtiyacı olan şəxslərin, əlillərin, valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların və s. hüquqlarının qorunması, onların digər insanlarla bərabər şəkildə layiqli həyat səviyyəsinin təmin edilməsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirləri özündə ehtiva edir
Müəllif :
Ata Vəliyev - Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyasının “Mülki hüquq” kafedrasının baş müəllimi, Bakı Dövlət Universitetinin “Əmək və ekologiya hüququ” kafedrasının doktorantı, polis baş leytenantı
Nəşr tarixi : 2022
.jpg)
