Əcnəbi- yaşadığı və ya səyahət etdiyi ölkənin vətəndaşı olmayıb, diğər dövlətin vətəndaşlığına malik şəxs hesab olunur.

Vətəndaşlığı olmayan şəxs- heç bir dövlət tərəfindən onun qanununa əsasən vətəndaş hesab edilməyən şəxsdir.

Tarixən əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqları dövlətlərin məsuliyyəti ilə bağlı beynəlxalq adət hüququ normalarına uyğun olaraq qorunmuşdur. Əcnəbilər, ümumiyyətlə, yaşadıqları və ya müvəqqəti olduqları ölkənin vətəndaşlarının malik olduğundan daha geniş hüquqlara sahib ola bilməzlər.

Əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər Azərbaycan Respublikasında olarkən, qanunla və ya Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilə ilə başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ilə bərabər bütün hüquqlardan istifadə edə bilər və bütün vəzifələri yerinə yetirməlidirlər.

Azərbaycan Respublikası ərazisində daimi yaşayan və ya müvəqqəti qalan əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquq və azadlıqları yalnız beynəlxalq hüquq normalarına və Azərbaycan Respublikasının qanunlarına uyğun olaraq məhdudlaşdırıla bilər.Həmçinin, xarici dövlət onun ərazisində Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının hüquq və azadlıqlarının həyata keçirilməsinə məhdudiyyət qoyduqda, Azərbaycan Respublikasının qanunu ilə həmin dövlətin vətəndaşları üçün Azərbaycan Respublikasının ərazisində eyni məhdudiyyətlər müəyyən edilə bilər.

Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayanların hüquqları AR Konstitusiyasının 69-cu maddəsində, AR Miqrasiya Məcəlləsində, həmçinin, “İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında”Avropa Konvensiyasında, “Qaçqınların statusu haqqında” 1950-ci il Konvensiyasında, “Vətəndaşlığı olmayan şəxslərin statusuna dair” 1954-cü il Konvensiyasında əksini tapmışdır.

Əqli mülkiyyət hüququ- mülkiyyətin qeyri-maddi əmlak növünə aiddir. Əqli mülkiyyət hüququ müstəsna hüquq hesab edilir. Bu onunla izah olunur ki, əqli mülkiyyət obyektlərini yaradanlar öz əqli əməyinin bəhrəsi və yaradıcılıq nəticəsinə subyektiv hüquqlar əldə edir. 

Bu hüquq müəlliflik hüququnun obyekti olan əsərlərə, ifalara, fonoqramlara, yayım təşkilatlarının verilişlərinə, inteqral sxem topologiyalarına, məlumat toplularına, folklor nümunələrinə (ənənəvi mədəni nümunələrə), ixtiralara, faydalı modellərə, sənaye nümunələrinə, əmtəə nişanlarına və s. olan hüquqları ehtiva edir.

Hər kəsin əqli mülkiyyət hüququ vardır. Əqli mülkiyyət hüquqlarının məxsus olduğu fiziki və ya hüquqi şəxslər, o cümlədən folklor nümunələrinə (ənənəvi mədəni nümunələrə) münasibətdə Azərbaycan Respublikası əqli mülkiyyət hüquqlarının sahibi hesab olunur.

Müəlliflik hüququ, ixtiraçılıq hüququ və əqli mülkiyyət hüququnun başqa növləri qanunla qorunur.

Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində əqli mülkiyyət hüquqları ilə bağlı məsələlər  Konstitusiyanın 30 və 94.3-cü maddələri, Mülki Məcəllənin 2.3-cü maddəsi, “Əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatı və piratçılığa qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə, həmçinin, “İnsan hüquqları və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında” Avropa Konvensiyasının 1 saylı Protokolunun 1-ci maddəsi, “Müəlliflik hüquqları haqqında” Ümumdünya Konvensiyası(1952), Bern Konvensiyası(1974) ilə tənzimlənir.

Əmək hüququ - hər kəsin əməyə olan qabiliyyəti əsasında könüllü olaraq, sərbəst surətdə özünə fəaliyyət növü, peşə, məşğuliyyət və iş yeri seçmək hüququdur. Bu hüquq zorla işlədilməni istisna edir.

Əmək fərdi və ictimai rifahın əsasıdır. Əmək münasibətləri – əmək qanunvericiliyində, kollektiv müqavilə və sazişlərdə nəzərdə tutulmuş öhdəliklərə uyğun olaraq işəgötürənlə qarşılıqlı razılıq əsasında müəyyən edilən iş yerində işçi tərəfindən onun işə qəbul (təyin) edildiyi, seçildiyi, bərpa olunduğu peşə və ya vəzifə üzrə əmək funksiyasının əməkhaqqı ödənilməklə şəxsən yerinə yetirilməsinə, daxili intizam qaydalarına riayət edilməsinə, işəgötürən tərəfindən işçinin əmək şəraitinin, təminatlarının və əməyinin mühafizəsinin təmin edilməsinə əsaslanan münasibətlərdir.

Əmək hüququ, həmçinin hər kəsin təhlükəsiz və sağlam şəraitdə işləmək, heç bir ayrı-seçkilik qoyulmadan öz işinə görə dövlətin müəyyənləşdirdiyi minimum əmək haqqı miqdarından az olmayan haqq almaq hüququnu ehtiva edir.

İşəgötürənlə işçi arasında əmək münasibətlərinin əsas şərtləri, eləcə də tərəflərin hüquq və vəzifələri qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada yazılı formada bağlanan əmək müqavilələrində əks etdirilir. Əmək müqavilələri sərbəst bağlanılır. Heç kəs əmək müqaviləsi bağlamağa məcbur edilə bilməz.

İşçinin öz əmək funksiyasını səmərəli və faydalı yerinə yetirməsi üçün əmək qanunvericiliyində, habelə əmək müqaviləsində tərəflərin özlərinin müəyyən etdikləri əmək, sosial və iqtisadi normalarda ifadəsini tapan əmək şəraiti, texniki təhlükəsizlik, sanitariya-gigiyena, müalicə-profilaktika tədbirlərinə, norma və standartlarına əsaslanan əməyin mühafizəsi sistemi yaradılmalıdır.

Əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi sahəsində qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanları öz səlahiyyətləri çərçivəsində:

- qanunvericiliyin tələblərinə əmək münasibətlərinin subyektləri tərəfindən hər yerdə eyni qaydada və dürüst əməl olunmasını;

- sağlam və təhlükəsiz əmək şəraitinin təmin olunmasını;

- işçilərin və işəgötürənlərin hüquqlarının pozulmasının qarşısının alınmasını;

- işçilərin və işəgötürənlərin pozulmuş hüquqlarının bərpa olunmasını;

- səlahiyyətləri çərçivəsində əmək qanunvericiliyinin təkmilləşdirilməsini;

- əmək münasibətləri sahəsində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ilə müəyyən edilmiş insan hüquqları və azadlıqları prinsipləri əsasında dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etməlidirlər.

Dövlət iş qüvvəsindən səmərəli istifadə olunmanı təmin etmək, işsizliyi aradan qaldırmaq məqsədilə vətəndaşların peşəkarlıq səviyyələrini, əmək vərdişlərini, çoxillik təcrübələrini nəzərə almaqla müvafiq ixtisaslar, sənətlər və peşələr üzrə ölkədə mövcud olan işçi qüvvəsindən istifadə olunmadan xarici ölkələrdən əsassız olaraq mütəxəssislərin işə cəlb olunmasının qarşısının alınmasını, işsizlik, əhalinin məşğulluğu və miqrasiyası məsələlərini tənzimləməli, işsizlərin dövlətdən sosial müavinət almaq hüquqlarını təmin etməli, habelə işsizliyin aradan qaldırılması üçün bütün imkanlarından istifadə etməlidir.

Əmək hüququ “İqtisadi, sosial və mədəni hüquqlar haqqında” Beynəlxalq Paktın 7-ci maddəsində, Avropa Sosial Xartiyasının 1-ci maddəsində, Beynəlxalq Əmək Təşkilatının müvafiq sənədlərində öz əksini tapmışdır.